De kracht van een dankbaarheidsdagboek voor het herstructureren van een flexibel zelfbeeld

Heb je wel eens een dankbaarheidsdagboek bijgehouden? Ik deed dat van oktober 2020 tot april 2023, waarbij ik elke dag minstens één ding noteerde waar ik dankbaar voor was. Het lijkt erop dat ik het dankbaarheidsdagboek intensiever bijhield tijdens een moeilijke periode in mijn carrière. Nadat ik weer stabiliteit had gevonden, werd het wat minder, maar tot maart van dit jaar hield ik het toch nog ongeveer drie keer per maand bij.

Telkens wanneer je je aandacht richt op positieve zaken, vervorm je je conceptuele systeem, versterk je het begrip van deze positieve gebeurtenissen en zorg je ervoor dat het meer opvalt in je mentale model van de wereld. Het is nog beter om positieve ervaringen op te schrijven. Zoals ik al meerdere keren heb gezegd, bevorderen woorden de conceptuele ontwikkeling, waardoor je nieuwe momenten kunt voorspellen waarin je de positieve aspecten van je leven kunt koesteren.

De wereldberoemde neurowetenschapper Lisa Barrett Feldman zegt dit in haar boek [[Hoe emoties worden gemaakt]]. Als mensen steeds dezelfde weg bewandelen die nog niemand heeft bewandeld, ontstaat er een pad. De mens is geëvolueerd om zich gemakkelijker te concentreren op negatieve zaken, dus het pad van dankbaarheid kan lijken op een weinig bewandelde bosweg. Ik denk dat vaker die weg bewandelen om dankbaarheid gemakkelijker te ervaren, kan helpen om je zelfconcept flexibel te herstructureren in een snel veranderende wereld.

Het verhaal van Kyung-Sook Chung, voormalig Google Korea-manager

Het verhaal van de voormalige Google Korea-manager Kyung-Sook Chung, die ook in You Quiz te zien was, raakt me. Begin 2023 werd Silicon Valley getroffen door een golf van ontslagen, en op een dag ontving ook Kyung-Sook Chung een ontslagbericht per e-mail. Na vier jaar als directeur bij het Google-hoofdkantoor in Silicon Valley was ze opeens werkloos. Maar ze raakte niet ontmoedigd en probeerde verschillende rollen uit, zoals caissière bij Trader Joe's, barista bij Starbucks en chauffeur bij de rittendeeldienst Lyft. Ze wilde graag direct met klanten omgaan en dit was onderdeel van haar '10.000 mensen ontmoeten'-project. Ik was nieuwsgierig naar haar motivatie en ben wat gaan zoeken. In een boek dat ze geschreven heeft, kwam ik het volgende citaat tegen.

Ik wil mensen die in een fase van verandering in hun leven wankelen, dit zeggen: ‘Wees wat aardiger voor jezelf. Dwing jezelf niet, zoek naar wat je leuk vindt en laat je energie vanzelf naar nieuwe interesses stromen.’ Met die instelling sta ik vandaag de dag nog steeds in de supermarkt fruitpiramides te bouwen, oefen ik in een koffiebar om mooie latte art met een hartje te maken en rijd ik met de hoop dat er een klant langs komt. Zo ontmoet ik nieuwe mensen, bevredig ik mijn nieuwsgierigheid en vorm ik een nieuwe fase in mijn leven. -Bron

Ik denk dat een van de redenen waarom ze zo flexibel met de veranderingen kon omgaan, is dat ze vriendelijk voor zichzelf bleef en haar aandacht richtte op dingen die ze leuk vond en interessant vond. Het is een levendig voorbeeld van wat Lisa Barrett Feldman zegt: door je te concentreren op positieve zaken, kun je de positieve kant van je leven koesteren.

De vloeibaarheid en herstructurering van het zelfconcept

Het is al geweldig dat ze van manager in Korea naar het Google-hoofdkantoor ging en daar vier jaar werkte, maar dat ze na haar ontslag haar eigen carrièrepad kon creëren, vind ik nog indrukwekkender. Als concepten als status, macht en rijkdom een belangrijk onderdeel van haar zelfconcept waren geweest, had ze waarschijnlijk niet zo gehandeld. Feldman denkt dat mensen lijden omdat ze aan deze concepten vasthouden en 'zichzelf proberen te materialiseren'.

In het boeddhisme wordt aangenomen dat je door middel van meditatie los kunt komen van je eigen zelfconcept. Meditatie helpt je om afstand te nemen van de concepten die je beperken en ze vanuit een ander perspectief te bekijken. Dit is misschien niet onmogelijk, maar het is wel erg moeilijk voor de meeste mensen. Maar het is wel mogelijk om je zelfconcept flexibeler te maken door je aandacht eenvoudigweg te verleggen van negatieve naar positieve zaken. Dit stelt je in staat om je zelfconcept aan te passen aan veranderende omstandigheden.

De hersenen vormen een wereldbeeld op basis van waar we onze aandacht op richten. (….) Gallagher wijst erop dat ‘wie je bent, wat je denkt, voelt, doet en liefhebt, de som is van waar je je op focust.’ - [[Deep Work (De kracht van concentratie: De beste manier om te werken, betere resultaten te behalen en een gezonde work-life balance te bereiken)]]

Zoals Cal Newport in Deep Work zegt, is het niet overdreven om te zeggen dat de som van de dingen waarop je je aandacht richt, je zelf is (Self). Kyung-Sook Chung is een voorbeeld van iemand die haar zelfconcept heeft herstructurereerd door los te laten van haar oude glorie (manager, Google-hoofdkantoor directeur, etc.) en haar aandacht te richten op dingen die ze leuk vond en interessant vond. Dit raakt me diep.

Het is echter niet zo eenvoudig om je zelfconcept zomaar te herstructureren. Ik denk dat het mogelijk was omdat ze haar identiteit in de loop der tijd op verschillende manieren had opgebouwd, zoals door te sporten en Engels te leren. Maar wat kunnen wij gewone mensen doen?

De effectiviteit van een dankbaarheidsdagboek bij het herstructureren van je zelfconcept

Het zoeken naar iets om dankbaar voor te zijn, elke dag, zou een effect hebben op de manier waarop we naar het leven kijken. - [[De kwaliteit van aantekeningen]]

Zowel Lisa Feldman als Cal Newport benadrukken dat waar we onze aandacht op richten, onze realiteit wordt. Zelfs in onzekere en sombere situaties kan het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek je helpen om je beter te focussen op de positieve aspecten van het leven. Door je perspectief te veranderen, kun je negatieve ervaringen zoals werkloosheid opnieuw interpreteren en zo meer ruimte creëren voor concepten die je helpen om, net als Kyung-Sook Chung, je zelfconcept te herstructureren. Het is alsof je een vruchtbare basis legt.

Conclusie

Het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek is een krachtig hulpmiddel dat iedereen gemakkelijk kan gebruiken om een adaptiever zelfconcept te ontwikkelen. Door een dankbaarheidsdagboek bij te houden, kunnen we onze kijk op de wereld en onszelf veranderen. We kunnen aandacht besteden aan kleine vreugdes, tegenslagen vanuit een nieuw perspectief bekijken en op basis daarvan een flexibel zelfconcept opbouwen. In een tijd waarin veranderingen snel gaan en onzekerheid de boventoon voert, zal een dankbaarheidsdagboek ons helpen om een adaptiever perspectief en een adaptiever zelfconcept te ontwikkelen.